Kamienica Wajnberga w Warszawie na sprzedaż. Co stanie się ze słynnym wolskim ostańcem?

Zabytkowa kamienica przy Żelaznej 66 została zakwalifikowana przez miasto jako „planowana do zbycia”. To oznacza, że wolski ostaniec może wkrótce trafić w ręce prywatnego inwestora. Niepokoi to Instytut Mieczysława Wajnberga, dbający o dziedzictwo słynnego kompozytora, który na świat przyszedł właśnie w tym budynku. Osoby związane z tą organizacją od lat walczą o uratowanie walącego się zabytku. „Zadrżeliśmy z niepewności” – mówią po ogłoszeniu decyzji miasta.

Historia kamienica przy Żelaznej 66

Kamienica przy Żelaznej 66 dziś przypomina ruinę, brakuje szyb w jej oknach, a elewacja jest pokryta pseudograffiti. Ma ona jednak ponad stuletnią historię i stanowi ważne historyczne świadectwo Warszawy. Jej budowa zakończyła się 1911 roku, a pierwszym właścicielem był Chaim Kielmanowicz Gerkowicz. W 1919 roku urodził się tam syn aktorki Sury Dwojry Stern oraz kompozytora Szmula Wajnberga – Mieczysław Wajnberg, który później został jednym z najbardziej znanych polskich kompozytorów na świecie.

W czasie wojny budynek znalazł się w granicach małego getta, a w 1944 roku ucierpiał podczas niemieckiego ostrzału. Zniszczony został dach i ostatnia kondygnacja. Runęła też kuchenna klatka schodowa. Po wojnie kamienicę zabezpieczono, pojawiły się też plany odbudowy zrujnowanych elementów, jednak nigdy ostatecznie nie wcielono ich w życie. 

Przez lata budynek podupadał coraz bardziej, a przez brak generalnego remontu dalsze przebywanie w nim stało się niebezpieczne dla mieszkańców. W 2008 roku kamienica została całkowicie opustoszona, a wszystkie mieszkania stały się niezamieszkałe. Rok później zabytek wyłączono z użytkowania. 

Co dalej z Żelazną 66?

W 2019 roku wolski ostaniec w końcu trafił do rejestru zabytków, dzięki wnioskowi Stowarzyszenia „Kamień i co?”. Wpis nie zmienił jednak nic w przypadku tego budynku. Obecnie jego okna są zasłonięte, a stan konstrukcji jest fatalny.

Po dawnej świetności budynku dziś już pozostało niewiele, jednak miłośnicy przedwojennej historii Warszawy odnajdują w nim dużą wartość. Wrażenie może robić nie tylko bogata historia ostańca, ale też detale takie jak piece kaflowe, okładziny ścienne, stolarka drzwiowa i okienna czy przejazd bramny.

Instytut Mieczysława Wajnberga ma nadzieję, że kamienica przy Żelaznej 66 znów będzie zachwycała. Organizacja snuła plany o umieszczeniu w budynku swojej siedziby. Jednak jeśli budynek trafi w ręce prywatnego inwestora, jego los może być niepewny. Remont zabytku z pewnością pochłonąłby ogromne kwoty.