„Zakres rozbiórki jest oszołamiający”. Z zabytkowego gmachu NBP ostał się szkielet. Co z niego zostanie?

Trwający od końca zeszłego roku remont gmachu Narodowego Banku Polskiego przy placu Powstańców Warszawy spowodował, że budynek stał się niemal przeźroczysty. Zakres przebudowy remontu zabytku okazał się być tak duży, że został z niego praktycznie jedynie szkielet. 

- Projekt był uzgadniany przez poprzedniego mazowieckiego konserwatora zabytków prof. Jakub Lewickiego. Z tego co wiem, to on zastosował samouzgodnienie, czyli nie zajął stanowiska, zostawiając sprawę na 30 dni do uzgodnienia, co jest jednoznaczne z uzgodnieniem – tłumaczy Raportowi Warszawskiemu Michał Krasucki, stołeczny konserwator zabytków. 

Jak mówi, wszystko wskazuje na to, że remont doprowadzi do niemal całkowitej rozbiórki budynku, zostawiając jedynie części piwnic i fragmenty konstrukcji.  Ucierpieć mogą wnętrza gmachu. 

- To, co było w tym budynku wartościowe, to materiały, czyli to, co było na elewacji, ale też wnętrza, praktycznie nietknięte, były one bardzo ciekawe i innowatorskie, jak na lata 70., gdyż wtedy oddano tę część gmachu do użytku. Wartościowe są także mozaiki, z tego co wiem, to obecny konserwator Marcin Dawidowicz uratował je na drodze negocjacji z bankiem. Natomiast sam zakres rozbiórki jest oszołamiający – mówi Michał Krasucki. 

„To był jeden z najlepszych tego typu obiektów w Europie”

Remontowana część została zbudowana według projektu Marii Barbary Dąbskiej-Czerwińskiej. Reszta budynku wyszła spod ręki słynnego architekta Bohdana Pniewskiego i stanęła w Warszawie w 1955 roku. 

- W pierwotnym założeniu Bohdana Pniewskiego miał w tym miejscu powstać niższy budynek o podobnych gabarytach, a o innej elewacji. Ten projekt z lat 70. realizował tę ideę niższego budynku, ale oczywiście w innej kompozycji. Koncepcja zakładała, że nowy budynek ma przypominać sejf bankowy, stąd jego ciemna i brutalna elewacja wykonana z materiałów z żywicy. To było dość nowatorskie. Bardzo ciekawe były wnętrza. Duże open space’y ze świetnym wyposażeniem, z klatkami schodowymi, z doświetleniem od góry. Na ówczesne czasy to był jeden z najlepszych tego typu obiektów w Europie – mówi Michał Krasucki.

Dzięki interwencji mazowieckiego konserwatora prawdopodobnie uda uratować się wartościowe artystycznie mozaiki w gmachu, jednak reszta budynku została już rozebrana.

- Wydaje się, że już w momencie, kiedy prace zostały rozpoczęte, to już temat był trudny do zatrzymania. Dziś już budynku praktycznie nie ma – mówi nam Michał Krasucki. 

Elewacja gmachu NBP zostanie odtworzona? 

Jak dowiadujemy się w urzędzie Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, projekt remontu obejmującego rozbiórkę znacznej części budynku został uzgodniony w 2021 roku przy milczącej zgodzie prof. Jakuba Lewickiego. 

- Projekt przebudowy zawierał m.in. informacje o zachowaniu dekoracji mozaikowych. W czerwcu 2024 MWKZ otrzymał pisemne zapewnienia NBP, że dekoracje zostaną poddane pracom konserwatorskim pod nadzorem wykwalifikowanego konserwatora zabytków i po zakończeniu remontu przywrócone w pierwotnych lokalizacjach. Elewacja budynku zostanie w całości odtworzona w ramach prowadzonych prac. Z uwagi na poziom zaawansowania inwestycji oraz zaangażowanie środków publicznych na chwilę obecną nie było możliwości wstrzymania uzgodnionej wcześniej inwestycji np. poprzez wpis budynku do rejestru – informuje Raport Warszawski Klaudia Obrębska, rzeczniczka Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. 

Według planów banku remont zakończy się w 2027 roku. Jego koszt to ponad 259 mln złotych. Budynek jest na liście dóbr kultury współczesnej tworzonej przez Stowarzyszenie Architektów Polskich oraz w gminnej ewidencji zabytków. NBP tłumaczy, że przebudowa była konieczna ze względu na zły stan techniczny obiektu, który nie był remontowany od 50 lat, a jej głównym celem jest wymiana i modernizacja elementów konstrukcyjnych.

- W wyniku remontu i przebudowy budynek zostanie dostosowany do zmienionych potrzeb NBP oraz obecnie obowiązujących przepisów techniczno – budowlanych, w szczególności w zakresie ochrony przeciwpożarowej i efektywności energetycznej. W wyniku przebudowy wykonana zostanie gruntowna modernizacja w zakresie infrastruktury technicznej i aranżacji wnętrz przy niezmienionej bryle budynku, oraz zachowaniu pierwotnej kolorystyki elewacji — informuje Raport Warszawski biuro prasowe NBP.