Archiwa Państwowe pokażą oryginalny manuskrypt Konstytucji 3 maja. Tylko przez kilka godzin

W sobotę 3 maja będziemy obchodzić 234. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja 1791 roku. Z tej okazji Archiwa Państwowe zdecydowały się przygotować specjalny pokaz oryginalnych dokumentów dla szerokiej publiczności. Manuskrypt zostanie wystawiony w Pałacu Raczyńskich przy ul. Długiej 7, czyli w Archiwum Głównym Akt Dawnych. Zainteresowani będą mogli go podziwiać w godz. 12-16. Wstęp, zarówno dla mieszkańców jak i turystów, będzie bezpłatny.

- Pokaz oryginału Konstytucji 3 Maja 1791 r. to unikalna możliwość obcowania z dokumentami, które ukształtowały nasz kraj. Prezentacja tych cennych manuskryptów jest wyrazem naszego zaangażowania w zachowanie pamięci narodowej. Zapraszamy wszystkich, niezależnie od miejsca zamieszkania, a także gości z zagranicy, do odwiedzenia 3 maja Archiwum Głównego Akt Dawnych i osobistego doświadczenia wielkiej historii –– dodaje dr Paweł Pietrzyk, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych.

Wydarzenie to odbędzie się w ramach corocznego Dnia Otwartego, podczas którego oprócz oryginałów Konstytucji, zgromadzonych pod specjalną opieką konserwatorów, zobaczyć będzie można także inne unikatowe akta – m.in. rękopisy listów króla Stanisława Augusta oraz uniwersały marszałków sejmowych. W programie przewidziano również projekcję filmu dokumentalnego autorstwa prof. Anny Grześkowiak–Krwawicz, który przybliży kontekst powstania Konstytucji i sytuację geopolityczną ówczesnej Polski.

Konstytucja 3 maja uznawana jest za pierwszą* w Europie

Konstytucja 3 Maja 1791 roku jest uznawana za pierwszy w Europie i drugi na świecie akt ustanawiający nowoczesny porządek prawny. Jako takie „konstytucje” - oczywiście nie we współczesnym tego słowa znaczeniu, istniały już wcześniej, m. in. San Marino z 1600 roku lub Korsyki z 1755. Tego samego roku, bo 3 września 1791 roku konstytucja została uchwalona we Francji.

Polska Konstytucja powstała w burzliwych okolicznościach schyłku Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Uchwalona przez Sejm Wielki w 1791 roku, miała być odpowiedzią na wewnętrzne osłabienie państwa oraz zagrożenia ze strony zaborczych mocarstw. Dokument ten wprowadzał nowoczesne rozwiązania, m. in. zasadę trójpodziału władzy, ograniczenie liberum veto oraz reformy administracyjne, mające na celu wzmocnienie państwowości i zapobieżenie anarchii politycznej.

Czym są Archiwa Państwowe?

Archiwa Państwowe to instytucje, które zajmują się gromadzeniem, przechowywaniem, konserwowaniem oraz udostępnianiem dokumentów i akt publicznych, mających znaczenie dla historii kraju i jego obywateli. Działają na podstawie przepisów prawa, w tym ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, i są częścią systemu administracji publicznej.

Archiwa państwowe pełnią istotną rolę w ochronie dziedzictwa narodowego, umożliwiając badania naukowe, ale także zapewniając dostęp do dokumentów w celach administracyjnych, prawnych, naukowych czy genealogicznych.

Archiwa Państwowe składają się trzech archiwów o charakterze centralnym z siedzibą w Warszawie:

• Archiwum Głównego Akt Dawnych – przechowującego najważniejsze dokumenty państwa polskiego od średniowiecza do zakończenia I wojny światowej,

• Archiwum Akt Nowych – przechowującego wytworzone po 1918 r. akta władz centralnych, instytucji i stowarzyszeń o charakterze ogólnopolskim,

• Narodowego Archiwum Cyfrowego – przechowującego dokumentację fotograficzną, dźwiękową oraz filmową powstałą od początków XX w.

W Archiwach Państwowych przechowywane są najważniejsze źródła do historii państwa polskiego m. in. dokument Zbiluta z 1153 roku. (najstarszy akt prawny sporządzony w Polsce), dokumenty królów i książąt, dokumenty lokacyjne miast np. Krakowa z 1257 r., oryginały Unii Lubelskiej z 1569 r. oraz Konstytucji 3 Maja z 1791 roku.