Warszawa odzyskuje nadzór nad swoimi zabytkami. Wiceprezydentka podpisała porozumienie z wojewodą

W stołecznym ratuszu odbyło się oficjalne przekazanie części kompetencji wojewódzkiego mazowieckiego konserwatora zabytków stołecznemu konserwatorowi zabytków. 19 grudnia wojewoda mazowiecki Mariusz Frankowski podpisał w tej sprawie porozumienie z wiceprezydentką Aldoną Machnowską-Górą. Zmiany wejdą w życie od 1 marca 2025 roku, jednak przygotowania do ich wdrożenia już się zaczynają. 

To konsekwencje wyrażonej 12 grudnia przez Radę Warszawy zgody na powierzenie części kompetencji mazowieckiego konserwatora Warszawie. W efekcie podpisania porozumienia miasto przejmie nadzór nad blisko 2 tys. obiektów z rejestru zabytków i 10 tys. z gminnej ewidencji zabytków.

- Ostatnie lata to rewolucja w ochronie zabytków. Przede wszystkim w roku 2010 zbudowana została Gminna Ewidencja Zabytków, do której trafiło ponad 10 tysięcy obiektów. To ogromna liczba obiektów ujętych tam indywidualnie, ale też obszary, układy urbanistyczne, zespoły budowlane. W związku z tym obiektów, którymi musimy się na co dzień zajmować, jest ogromna liczba. Równolegle z powoływaniem Gminnej Ewidencji Zabytków przez ostatnie lata trwały bardzo intensywne prace dotyczące rejestru zabytków województwa mazowieckiego, czyli tej najsilniejszej formy ochrony. Na przestrzeni kilkunastu lat ten rejestr zwiększył się o prawie 10% i liczy prawie 8 tys. obiektów - mówił Marcin Dawidowicz, mazowiecki konserwator zabytków.

Jak podkreślił, mazowieckie jest drugim województwem pod względem liczebności zabytków w Polsce. 

- To wszystko wymaga ogromnego zaangażowania, uruchamiania właściwie każdego dnia ogromnych sił i mocy przerobowych. W związku z tym odbieram to porozumienie jako ogromne wsparcie dla całego systemu ochrony zabytków na Mazowszu – dodał.

Warszawa odzyskała kontrolę nad zabytkami. Czym będzie zajmował się stołeczny konserwator zabytków? 

Na podstawie podpisanego porozumienia Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków ma odpowiadać za ochronę zabytków nieruchomych, w tym archeologicznych, a także parków, ogrodów i zaprojektowanej zieleni. Z umowy wykluczono obiekty należące do organów administracji rządowej, organów i urzędów samorządu województwa mazowieckiego, obcych państw, a także pomniki historii oraz obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Sprawami związanymi z tymi obiektami będzie nadal zajmował się urząd mazowieckiego konserwatora zabytków. 

- Po stronie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków pozostają wciąż procedury związane z tworzeniem rejestru zabytków. Procedury kontrolne będą natomiast po stronie Stołecznego Konserwatora Zabytków, będzie się on głównie zajmował wydawaniem pozwoleń dotyczących obiektów znajdujących się na terenie Warszawy – wyjaśnił Marcin Dawidowicz. 

Od 1 marca 2025 roku do zadań Stołecznego Konserwatora Zabytków będzie należało m.in.:

• uzgadnianie programów prac konserwatorskich przy zabytkach wpisanych do rejestru i sposobu korzystania z tych obiektów,
• wydawanie pozwoleń na prowadzenie badań zabytków wpisanych do rejestru, a także na ich przemieszczenie, podział i zmianę przeznaczenia,
• wydawanie pozwoleń na umieszczanie na zabytku wpisanych do rejestru urządzeń technicznych i reklam,
• wydawanie pozwoleń na prowadzenie badań archeologicznych oraz poszukiwanie ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych,
• uzgadnianie decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego i decyzji o warunkach zabudowy,
• wydawanie pozwoleń na prowadzenie prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytkach wpisanych do rejestru, w tym usunięciu drzewa lub krzewu,
• uzgadnianie pozwoleń na budowę lub rozbiórkę w przypadku obiektów i obszarów ujętych w gminnej ewidencji zabytków.

Stołeczny konserwator zabytków Michał Krasucki zapowiedział, że prace nad płynnym przekazaniem kompetencji już się zaczęły.

- Jest to bardzo ważny dla nas moment. Po siedmiu latach kompetencje Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w dużej części wracają do Stołecznego Konserwatora Zabytków. To jest istotne, dlatego że idea decentralizacji powinna być poza polityką. Zawsze, kiedy jest to potrzebne. Jak również, kiedy jest to z korzyścią dla mieszkańców, naszej wspólnoty samorządowej. Naszym priorytetem jest to, żeby załatwiać sprawy jak najszybciej i jak najlepiej, bliżej mieszkańców Warszawy. To dobry przykład tego, jak współpraca sprawia, że możemy pracować i podejmować lepsze decyzje – powiedziała Zastępczyni Prezydenta m.st. Warszawy Aldona Machnowska-Góra.