Miasto sprzeda zabytki bez zgody konserwatora? Sprawdzamy doniesienia mediów

Miasto sprzeda zabytki wbrew konserwatorowi?

Niedawno w niektórych stołecznych mediach pojawiła się informacja, jakoby ekipa prezydenta Rafała Trzaskowskiego szykowała się do sprzedaży dwóch wielkich — dosłownie — zabytków. Chodzi o pozostałości Fabryki Garbarskiej Temler i Szwede przy ul. Okopowej 78 oraz stołecznej gazowni, czyli rotundy przy ul. Prądzyńskiego 14a.

Miasto miałoby pozbyć się obiektów de facto nielegalnie, bowiem bez aktualnej zgody Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (MWKZ). „Nasza redakcja ma dowody, że takich zgód nie ma” - pisali swego czasu dziennikarze. Zdecydowaliśmy się sprawdzić, czy te doniesienia zawierają w sobie ziarno prawdy.

Warszawskie „Koloseum” idzie pod młotek?

W przypadku wolskich rotund od razu można napisać — nie, miasto nie zamierza sprzedać zabytku. Co więcej, nawet gdyby było to osobiste marzenie Rafała Trzaskowskiego, Warszawa nie może tak łatwo zbyć działki przy Prądzyńskiego 14a. Dlaczego? Ponieważ teren, a co za tym idzie mieszczące się na nim zabytkowe rotundy, znajdują się w użytkowaniu wieczystym u rodziny Biernackich. W polskiej praktyce prawnej można napisać, że są oni „właścicielami” wspomnianego terenu. 

Próby zerwania umowy podejmowane były wielokrotnie. Jednak w 2023 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie podtrzymał wyrok sądu pierwszej instancji i oddalił powództwo miasta w sprawie rozwiązania umowy użytkowania wieczystej z Biernackimi. Zdaniem Ratusza dzierżawca nie wywiązywał się ze swojej części umowy, tj. nie przeprowadzał koniecznych prac remontowych, które miałyby ochronić zabytki przed zniszczeniem. Niestety dla miasta, innego zdania byli nie tylko Biernaccy, ale i sądy I oraz II instancji.

Efekt? Unikalna architektura dawnej warszawskiej gazowni trwa w zawieszeniu w prawniczym limbo, przy okazji rozpadając się cegła po cegle. Prawo pierwokupu, jakie przysługuje Biernackim, także nie ułatwia sprawy ewentualnego zbycia nieruchomości.

Okopowa 78, czyli ogromny pustostan w sercu miasta

Druga sprawa tyczyła się pozostałości po przedwojennej fabryce Temler i Szwede, wznoszących się przy ul. Okopowej 78. W tym wypadku doniesienia były prawdziwe. Ratusz rzeczywiście zamierza sprzedać ten ogromny obszar, mający ponad 16 tys. m kw. Co ciekawe, pisaliśmy o tym jeszcze w listopadzie 2024 roku.

W skrócie Ratusz zamierza zorganizować w czwartym kwartale tego roku przetarg ustny nieograniczony. Innymi słowy, chodzi o licytację, w której udział może wziąć każdy. Taki przetarg wygra ta osoba lub podmiot prawny, która zaproponuje najwyższą cenę. Są to jednak ustalenia jeszcze z ubiegłego roku, a forma sprzedaży może jeszcze ulec zmianie.

Istotne jest to czy miasto ma pozwolenie MWKZ? Otóż odpowiedź, co może niektórych zaskoczyć, brzmi „tak”. Pozwolenie na sprzedaż nieruchomości została wydana kilka lat temu, bo 26 maja 2021 roku. Taką decyzję o znaku WZW.5142.365.2021.PSU podjął ówczesny konserwator, Jakub Lewicki. Mimo że wydana niemalże cztery lata temu, decyzja jest bezterminowa i obowiązuje tak długo, jak miasto dostosuje się do decyzji MWKZ.

W skrócie: przed przygotowaniem przetargu, Ratusz musi zwrócić się do MWKZ o wydanie zaleceń konserwatorskich. Wtedy przygotowana zostanie lista koniecznych prac i remontów, jakie trzeba będzie przeprowadzić. Ewentualny nabywca nieruchomości będzie zobowiązany do odrestaurowania obiektu, przynajmniej w części.