Zabytkowe kamienice przy Rondzie ONZ idą na sprzedaż. Czy przetrwają?

Kamienica przy Twardej 28 to prawdziwa perła warszawskiej architektury. Powstała w 1911 roku, a jej budowę zlecił Lejb Osnos, który kontynuował dzieło rozpoczęte przez Adama Adamskiego w 1895 roku. W czasie II wojny światowej, w latach 1940–1942, budynek znalazł się na terenie getta warszawskiego, będąc niemym świadkiem tragicznych wydarzeń. Do dziś we wnętrzach kamienicy zachowały się ślady bogatego wystroju architektonicznego, które przypominają o jej dawnej świetności.

Sąsiadująca z nią kamienica przy Ciepłej 3 dzieli podobną historię. Obie budowle są jednymi z ostatnich pamiątek dawnego układu ulic zachodniej części Śródmieścia, które przetrwały mimo wojennych zniszczeń i późniejszych zmian urbanistycznych.

Od świetności do ruiny

Doskonale pamiętam, jak te budynki były zamieszkałe. Mieszkania tętniły życiem, a klatki schodowe nie były jeszcze tak zaniedbane. Moi znajomi mieszkali tam, a ja często ich odwiedzałam. Kamienice robiły wtedy ogromne wrażenie – były piękne, całkiem zadbane, a ich lokalizacja budziła we mnie pewną zazdrość. Niestety, w 2009 roku mieszkańcy zostali wysiedleni, a budynki zaczęły popadać w ruinę. Straciły częściowo dach, a ich elewacje pokryły się śladami zaniedbania.

Mimo wpisu do rejestru zabytków w 2019 roku kamienice stoją opuszczone i niezagospodarowane. Miasto, które jest ich właścicielem, nie ma pomysłu na ich przyszłość i planuje sprzedaż. Czy nowy właściciel ocali te historyczne budowle, czy zostaną one zepchnięte na margines przez nowoczesną zabudowę?

Plan zagospodarowania - wysoka dominanta czy rewitalizacja?

W miejscu dawnych oficyn, które rozebrano w 2018 roku, plan zagospodarowania przestrzennego dopuszcza budowę 180-metrowej dominanty. To oznacza, że w sąsiedztwie zabytkowych kamienic może powstać wieżowiec podobny do słynnego Rondo 1. Działka za kamienicami została już kilka lat temu nabyta przez firmę Skanska, ale czy po wpisaniu kamienic do rejestru zabytków nie zmieniła właściciela? 

Tego nie wiadomo. Pisaliśmy do przedstawicieli firmy Skanska już tydzień przed publikacją tego artykułu – niestety nie otrzymaliśmy odpowiedzi. 

Ciekawe, czy obecny właściciel działki zdecyduje się na zakup również kamienic przy Twardej 28 i Ciepłej 3, aby poszerzyć swoje możliwości inwestycyjne. Niezależnie od tego, kto je kupi, będzie musiał liczyć się z ich ochroną prawną jako zabytków.

- Ciekawe czy obecny właściciel działki na tyłach kamienic "dokupi" też Twardą 28 i Ciepłą 3, żeby poszerzyć sobie inwestycyjną możliwość? Niezależnie kto nabędzie nieruchomości, będzie musiał się liczyć z ich ochroną prawną – podobne pytanie z resztą zadaje grupa miłośników zabytkowej architektury „Kamień i co?”.

Zabytki w niebezpieczeństwie?

Patrycja Jastrzębska z inicjatywy "Tu było, tu stało" zwraca uwagę na niepokojący trend panujący w Warszawie – wiele kamienic jest wykreślanych z rejestru i wyburzanych. Ostatnio taki los spotkał kamienicę przy ul. Łuckiej, która stała kilkaset metrów dalej od wyżej omawianych budynków.

- Niestety, wiele obiektów wpisanych do rejestru zabytków spotyka podobny los. W kontekście tego, co dzieje się ostatnio z zabytkami – ich wyburzania lub wykreślania z rejestru – mam obawy co do przyszłości tych kamienic. To, że są w rejestrze, nie gwarantuje ich ochrony. Przykład Łuckiej 8 pokazuje, że deweloperzy potrafią wywierać presję, by usunąć zabytki z rejestru – ocenia Jastrzębska.

Jastrzębska podkreśla, że najlepszym losem dla takich budynków jest ich rewitalizacja i przywrócenie do użytku. Przykładem może być kamienica przy ul. Złotej, która została odnowiona i przeznaczona na apartamenty. - To lepsze niż wyburzenie – dodaje.

Co dalej? Miasto szuka kupca

Władze Warszawy potwierdzają, że rozważają sprzedaż nieruchomości przy Twardej 28 i Ciepłej 3. Marzena Gawkowska z biura prasowego stołecznego ratusza informuje: 

- Badamy stan prawny i faktyczny działek pod kątem ich potencjału inwestycyjnego oraz możliwości przyszłego zagospodarowania. Jeśli zapadnie decyzja o sprzedaży, odbędzie się ona w trybie przetargowym – czytamy w odpowiedzi na pytania zadane przez Raport Warszawski.

Kamienice, wraz z terenem posesji i kapliczką, zostały wpisane do rejestru zabytków, co teoretycznie powinno chronić je przed wyburzeniem. Jednak historia pokazuje, że nawet status zabytku nie zawsze jest gwarancją przetrwania.

Kamienice przy Twardej 28 i Ciepłej 3 to nie tylko budynki, ale także świadkowie historii Warszawy. Ich przyszłość wciąż jest niepewna. Czy znajdzie się ktoś, kto przywróci im dawny blask, czy znikną pod naporem nowoczesnej zabudowy?